Gazeteci Şaban Özdemir: Dijital platformlar özgür yayıncılık imkanı sunuyor

Üsküdar Üniversitesi Medya PR Birimi Yöneticisi - Gazeteci Şaban Özdemir, pandemi döneminde ön plana çıkan dijital ortam sunuculuğu hakkında bilgiler verirken;  sunuculukta dikkat edilmesi gereken önemli noktaları paylaştı.

Sosyal medyada yayıncılık gelişti

Pandeminin yaşamı ve birçok yaşam alışkanlığını değiştirip dönüştürdüğünü kaydeden Şaban Özdemir, “Özellikle sosyal medyada yayıncılık çok gelişti. Instagram ve Youtube yayınlarının yanı sıra zoom üzerinden yapılan yayıncılık da oldukça popüler hale geldi. Dijitalleşmenin kaçınılmazlığıyla birlikte bireyler dijital platformlarda, sosyal medya hesaplarında daha görünür olmaya başladı. Popülaritesi bir süredir artarak devam eden dijital platformlara ilgimiz pandemiyle çok daha katlandı. Günlük yaşamımızın önemli bir kısmını şimdi bu platformlarda geçiriyoruz.” diye konuştu.

Günün büyük kısmı dijital platformlarda geçiyor

Özdemir, dijital mecralarda kimi zaman üretilen içeriklerin tüketilmesi kimi zaman ise tüketilecek içerik üretimiyle kendimize yer bulduğumuzu söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: 

“Pandemiyle birlikte evlerinden çıkamayan, tam kapanmayla birlikte dijital platformlar haricinde çok da fazla bir seçeneği kalmayan bizlerin dışarıya açılan belki de en önemli iletişim kanalı bu platformlar oldu. Instagram, twitter, youtube, whatsapp, cloudhouse gibi sosyal medya platformlarını yoğun şekilde kullanırken Zoom, Skype, Google Hangout Meet, Microsoft Teams gibi mecralarda gün içerisinde onlarca konferans, seminer, iş toplantıları ve eğitimlere katılıyoruz. Bu çoğu zaman bir zorunlulukken bazen de keyifli bir aktiviteye dönüştü. Özetle güne ilk uyandığımız andan, güne gözlerimizi kapadığımız vakte kadar zamanımızın önemli bir kısmını çok daha fazla bu platformlar üzerinde yaşar olduk.”

Dijital ortamlarda daha özgür yayınlar yapılabiliyor

Pandeminin ilk günlerinden bugüne özellikle saatler 21:00’i gösterdiğinde instagram ve youtube üzerinden gerçekleştirilen canlı yayınların televizyon yayınlarına rakip olacak ölçekte sürdürüldüğünü belirten Özdemir, “Çok önemli konular yine önemli kişilerle telefon ve bilgisayar ekranlarına taşınıyor. Çok sayıda gazeteci de özel konuklarıyla kamuoyunu bilgilendirmelerini daha özgür olduklarını düşündükleri bu mecralardan takipçileriyle buluşturuyor. Moderatörlük ve sunuculuk üzerine geçmişten deneyimi olsun ya da olmasın birçok kişi kendi platformlarından görüntülü içerikler aktarıyor. Kimi eline aldığı mikrofonla kamuoyunun nabzını tutuyor, kimi canlı yayınlarla gündemin öne çıkan başlıklarını takipçileriyle paylaşıyor.” dedi.

İlgi gören içerikler maddi kazanç da sağlıyor

Vatandaş gazeteciliğinden bahsederken günümüzde de vatandaş televizyoncularından, spikerlerinden ve sunucularından bahsedilmeye başlandığını söyleyen Özdemir, “Sunuculuk işini profesyonelce yapan kişiler kadar amatörce yapanlar da gündeme ilişkin ya da gündem dışı konularda ürettikleri içeriklerini takipçilerine iletebiliyor. İlgi gördükçe de bu platformlardan maddi kazanç elde etme imkanına erişebiliyor. Başarıyla sürdürenler olduğu gibi başarısızlıkla sonuçlanan girişimler de göze çarpıyor. Öyle ki bu girişimler bireysel çabalardan çok daha öteye geçerek kurumsal medya platformlarına dahi döndü. Kimi oluşumlar dijital platformlarda bir TV kanalı mantığıyla oluşturdukları haftalık yayın akışını dijital platformdaki takipçi, abonelerine sunuyor. Ve oldukça da ilgi görüyorlar.” diye konuştu.

Dijital sunuculukta birçok zorunluluk ortadan kalkıyor

Medya ve PR Birimi Yöneticisi Şaban Özdemir, geleneksel medya araçlarına göre zaman ve mekan sınırını ortadan kaldıran söz konusu dijital platformların sunuculuğa ilişkin de bazı dönüşümleri beraberinde getirdiğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: 

“Örneğin bir program ya da ekrana çıkacak sunucu, spiker ya da moderatör; kılık kıyafet, saç, makyaj gibi hazırlıklarını, daha özgür olduklarını düşündükleri bu platformlarda önemsemeyebiliyor. Geleneksel medya kuruluşlarının aksine kişiler genel yayın politikaları çizgisinde çok daha esnek davranabiliyor. Yayın ya da içeriğinin seyrini özgürce belirleyebiliyor. Zaman baskısının da yine bu platformlarla ortadan kalkmış olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Kişiler dilediği içeriği, dilediği uzunlukta, dilediği formatta kurgulayabiliyor. Sadece bireyler değil kimi kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri, dernekler, üniversiteler, özel girişimler de kendi platformlarında kendi sunucuları, moderatörüleri, spikerleri ile seslerini duyurabiliyor. Bu da bu alanda çok daha fazla sunucuya, spikere ve moderatöre olan ihtiyacı artırdı. Bu alanda kariyer planı olan kişilerin ekran önünden ekran arkasına kadar nitelikli bir eğitimle başarılı kariyer planlaması yapabilir.”

Sunuculukta nelere dikkat edilmeli?

Özdemir, bir sunucunun geleneksel veya dijital medya platformlarında sunuculuk yaparken göz önünde bulundurması gerekenleri şöyle sıraladı;

- Kişi ister bir kişi ister çok sayıda kişinin karşısına çıkıyor olsun. Niceliği değil nitelik odaklı hazırlık yapması gerektiğini unutmamalı,

- Teknik tüm hazırlıklarını çok iyi bir şekilde tamamlamalı. İyi bir hazırlık, olası krizleri en asgaride tutacağı unutulmamalı,

- Eğer bir kişiyle söyleşi ise program konuğunu çok iyi araştırmalı, ele alınacak konu çok yönlü çalışılmalı,

- Kılık, kıyafet, saç gibi dış görünüş unsurlarına dikkat edilmeli, abartılmamalı. Duyarsız da kalınmamalı,  

- Kamuoyu karşısında tercih edilen dil anlaşılır, akıcı olmalı,

- Ses ve nefes kontrolüne dikkat edilmeli, vurgu tonlama önemsenmeli,

- Planlanan süreye dikkat edilmeli. Zaman yönetimi iyi planlanmalı.

Dijital platform sunuculuğunun da kriterleri var

Özdemir, dijital medya platformlarındaki sunuculuğun da kendine has kriterleri olduğunu söyledi ve dikkat edilmesi gereken noktalara değindi:

- Görüntü, ışık ve ses düzeneklerinin kurulumuna dikkat edilmeli,

- İnternet bağlantı hız ve verimliliği yayın öncesinde kontrol edilmeli,

- Görüntü ve sesin karşı tarafa sağlıklı bir şekilde iletildiğinden emin olunmalı,

- Sağlıklı bir iletişim ve olası ses kazalarının önüne geçilmesi için mikrofon kullanımına dikkat edilmeli,

- İletişim etkisi dijital platformlarda yüz yüze iletişim kadar etkili olmayacağı göz önünde bulundurularak gerek kelime seçimi gerek sesin işitilebilirliği ve vurgu, tonlamaya çok daha fazla dikkat edilmeli,

- Dikkat dağıtıcı uyaranlara karşı titiz olunmalı. Cep telefonu ya da diğer bildirimlerden ilgili süre boyunca soyutlanmalı,

- Dikkat kolay dağılabilir olduğundan programa ve karşımızdaki kişilere çok fazla odaklanılmalı, 

- Çoklu konuşmacının olduğu bir etkinlikte sunuculuk ya da moderatörlük yapılıyorsa kurallar en baştan belirlenmeli ve katılımcılara iletilmeli,

- Birden çok konuşmacı eş zamanlı mikrofon anlamına geleceğinden kakofoni olmaması için kişilerin iletişim hijyeni planlanlanmalı.